უბისის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი

მოხატულობა პალეოლოგოსური სტილის მხატვრობას განეკუთვნება. ერთიანი, ხალიჩისებურად დაფარული მოხატულობა.

მრავალფიგურიანი კომპოზიციები, პილასტრების ერთიანი შევსება, სარკმლის წირთხლებისა თუ თაღის კუთხეებში ორნამენტული დეკორი, ბოლო რეგისტრის ფარდისებური მოტივი, რომელიც მთლიანად გასდევს კედლებს, ის დამახასიათებელი ნიშნებია, რომელიც უბისის კედლის მხატვრობაში გვხვდება. მთელს ეკლესიაზე გაბატონებულია კონქში გამოსახული ვედრების კომპოზიცია. ის თავისი მაშტაბურობით ტაძრის იდეურ და კომპოზიციურ ცენტრს წარმოადგენს. Eეს შთაბეჭდილება მიღწეულია საკონქო კომპოზიციის ვიზუალური გადიდებით. ვედრების სცენა მხოლოდ კონქს არ მოიცავს, ის მის ქუსლს ქვემოთაც საკმაოდ ჩამოდის. Aაქ დეისუსის გავრცობილი სახეა წარმოდგენილი. ტახტზე მჯდომი მაცხოვრის თავზე პირი ღვთისა გამოსახება. საკურთხევლის მომდევნო რეგისტრი სერობის კომპოზიციას ეთმობა_ ცენტრლური სცენა ტაბლასთან მსხდომ მაცხოვარსა და მის მოწაფეებს, ხოლო აქეთ-იქით პურითა და ღვინით ზიარებას. Mმესამე რეგისტრი წმ. Mმამათა რეგისტრია. რომელნიც გაშლილი გრაგნილებით ხელში ცენტრისაკენ (სარკმლისაკენ) მიემართებიან. სარკმლის წირთხლებში (რომელიც მამათა რეგისტრს ემთხვევა) გამოსახული ანგელოზნი სამწერობლებით ხელში კი უშუალოდ ამ საპროცესიო მსველობის წინამძღვრებად წარმოჩინდებიან.

უბისის ტაძრის მხატვრობამ ქართული ფერწერული სკოლის უნიკალური ნიმუშები შემოგვინახა. ის XIV საუკუნეშია შესრულებული და შ. ამირანაშვილის გამოკვლევებით, მხატვარ დამიანეს ეკუთვნის, ამაზე მეტყველებს ერთ ერთი კომპოზიციის ”საიდუმლო სერობის” ქვედა ნაწილში შემორჩენილი წარწერა. დამიანე თავისი დროის დიდი მხატვარი იყო. მის ხელწერას ეკუთვნის ხობის ბაზილიკის სამხრეთდასავლეთ ნავის კედლებისა და სორის მონასტრის (რაჭა) მოხატულობაც. აკადემიკოს ვ. ბერიძის აზრით კი, ტაძარი დამიანეს მოსწავლეს გერასიმეს მოუხატავს, ხოლო მასწავლებელი იყო შემკვეთი თუ როგორ უნდა მოეხატათ ტაძარი.

უბისის ისტორია IX საუკუნიდან იწყება და იგი გრიგოლ ხანძთელის სახელთანაა დაკავშირებული. მამა გრიგოლი აფხაზთა მეფის დიდი მოწადინებით, ეკლესიის ასაგებად საგანგებო ადგილს არჩევს “და მოვლენ ქვეყანანი, საგონებელნი სამონასტრედ”. გიორგი მერჩულე უბისის დაარსების შესახებ შემდეგს მოგვითხრობს: “მაშინ მამამან გრიგოლ სარწმუნოებისა მეფისა აღაშენა მონასტერი და უწოდა სახელი მისი უბეი”.

 სწორედ გრიგოლ ხანძთელის დროს აგებულად მიიჩნევს უბისის მთავარ ტაძარს რ. შმერლინგი.
მონასტრის შემდგომი ისტორია დაკაშირებულია XII საუკუნესთან. ეკლესიის აღმოსავლეთით მდებარე კოშკ-გოდოლზე არსებული წარწერა გვაუწყებს: “მე საწყალობელსა სულითა სიმონ ჭყონდიდელსა მომემადლა ღვთისაგან აღშენებად მონასტერი ესე და სუეტიცა ესე მეფობასა ღვთისა მიერ გვირგვინოსნისა დიმიტრი მეფეთა მეფისა ძისა დიდისა მეფისა დავითისა ქორონიკონი იყო 361 ზედა წელი სარკინოზთა 535” ამ წარწერის მიხედვით ტაძრის მშენებლობა 1141 წლით განისაზღვრება.

უბისას სამონასტრო კომპლექსი მდებარეობს საქართველოში, იმერეთში, ხარაგაულის რაიონში, ზესტაფონის აღმოსავლეთით 15 კმ-ის მოშორებით, სოფელ უბისას ჩრდილო-აღმოსავლეთით.